łożyska wałeczkowe
Łożysko walcowe - należy do grupy łożysk tocznych. Łożyska te mają charakter rozłączny, tj. przynajmniej jeden z pierścieni pozbawiony jest jednej bieżni, umożliwiając montaż i nieznaczne przemieszczenia względem oprawy w czasie pracy. Nazwa pochodzi od walcowego kształtu elementów tocznych. Łożyska walcowe mają najmniejszy moment tarcia spośród wszystkich łożysk, znacznie większą nośność niż łożyska kulkowe, ale są bardzo wrażliwe na niewspółosiowość wału i oprawy. Podobne właściwości mają łożyska dwurzędowe i wielorzędowe. Dzięki małej średnicy zewnętrznej, dużej nośności oraz sztywności stosuje się je do łożyskowania walcarek, wrzecion obrabiarek do metali.

Łożyska walcowe cechuje zdolność przejmowania znacznych obciążeń poprzecznych w stosunku do łożysk kulkowych o tych samych wymiarach. Konstrukcyjnie łożyska te składają się z zespołu koszyka z wałeczkami i pierścieniem z obrzeżami oraz drugiego pierścienia. W zależności od ukształtowania pierścieni, istnieje szereg typów konstrukcyjnych łożysk walcowych.

Łożyska walcowe poprzeczne w zasadzie są przeznaczone do przenoszenia obciążeń poprzecznych, jednakże łożyska typu NJ pozwalają na ustalenie wzdłużne wału w jednym kierunku, zaś łożyska typu NUP oraz łożyska NJ w połączeniu z pierścieniem kątowym HJ (oznaczane jako NH) umożliwiają ustalenie dwukierunkowe. Łożyska te mogą przenosić pewne dynamiczne obciążenia wzdłużne, jednakże w ograniczonym zakresie.

Łożyska walcowe poprzeczne są wrażliwe na zjawisko niewspółosiowości obu pierścieni wewnętrznego i zewnętrznego, wywołujące naprężenia krawędziowe.

Dla węzłów szczególnie obciążonych stosuje się łożyska walcowe konstrukcji E, które cechuje wyższa nośność przy tych samych wymiarach. Wynika to z ich specjalnej konstrukcji wewnętrznej. Łożyska walcowe poprzeczne jednorzędowe są wykonywane w różnych klasach dokładności, z luzami normalnymi, pomniejszonymi lub powiększonymi, z pierścieniami wzajemnie wymiennymi lub niewymiennymi. Łożyska te są wyposażone zwykle w koszyk blaszany, a łożyska większych wymiarów w niektórych zastosowaniach (np. przy dużych prędkościach obrotowych lub dużych obciążeniach dynamicznych) w koszyk masywny mosiężny. Łożyska walcowe poprzeczne są wytwarzane w następujących seriach wymiarowych:

 

Łożyska walcowe dwurzędowe serii NN 30 K oraz NNU 49 K mają dwa rzędy wałeczków prowadzone w masywnym koszyku mosiężnym. Duża liczba wałeczków oraz ich wzajemne przesunięcie kątowe w rzędach po obu stronach koszyka zapewniają uzyskanie wysokiej nośności i odpowiedniej sztywności łożyskowania oraz dużej dokładności ruchu obrotowego wału.

Łożyska serii NN 30 K znalazły szerokie zastosowanie do łożyskowania wrzecion obrabiarek. Są wykonywane zwykle w bardzo wysokich klasach dokładności P5, P4 i wyższych. Stożkowy otwór pozwala na dokładną regulację luzu wewnętrznego łożyska przy osadzeniu na stożkowy czop.

Większa liczba i długość wałeczków w łożyskach serii NNU 49 K powoduje, iż mają one większą sztywność niż odpowiednie łożyska serii NN 30.

Łożyska serii NNU 49 są wykonywane z otworem walcowym i stożkowym.

Łożyska walcowe serii NNU 60 charakteryzują się znaczną szerokością i większą liczbą rzędów elementów tocznych. Zapewnia to, poza wysoką nośnością, osiąganie znacznej sztywności łożyskowania. Zastosowanie łożysk z pełną liczbą elementów tocznych (konstrukcja V) umożliwia osiągnięcie maksymalnej nośności i sztywności.

Wymiary główne tych łożysk są zgodne z PN-74/M-86208.